قیمت قیر صادراتی
قیر ماده ای است که از زمان های گذشته مورد شناخت و استفاده مردم بوده و تا به امروز نیز از آن در مصارف گوناگون استفاده می کنند.
قیر یک ماده هیدروکربی و مرکب است که بسیار چسبناک بوده به رنگ سیاه و قهوه ای بسیار تیره می باشد در دمای محیط حالت آن جامد است اما اگر در تحت تاثیر شعله آتش و حرارت قرار بگیرد حالت خمیری به خود می گیرد و در نهایت مایع می شود.
این ماده سیاه رنگ و چسبناک از مشتقات نفت خام است. کاربرد های فراوانی دارد و از آن در ساختن آسفالت و یا آسفالت کردن خیابان ها، همچنین برای عایق کاری رطوبت مانند عایق پشت بام ها استفاده می کنند، و تنها به دو دلیل است که کاربرد دارد آن هم خصوصیاتی همچون چسبندگی فراوان آن و همچنین به دلیل نفوذ ناپذیر بودن آن در برابر آب و رطوبت است.
عناصر تشکیل دهنده قیر شامل: ۸۷ درصد کربن، ۱۱ درصد هیدروژن و ۲ درصد اکسيژن می باشد.
همانطور که گفته شد قیر ماده هیدروکربنی می باشد و دارای خصوصیات فراوان و کاربرد های گوناگون است، همچنین ممکن است به صورت های مختلف نیز تولید شود، قیر ها با توجه به منشأیی که پدید می آیند می توانند به چند دسته تقسیم شوند:
۱. قیر نفتی
عمدتا قیر ها از نفت خام حاصل می شوند که به آن قیر نفتی می گویند و چون با تقطیر نفت به وجود می آیند از این رو به آن قیر تقطیری نیز می گویند، که معمولا به صورت جامد و یا نیمه جامد هستند که هم مستقیم از تقطیر نفت به دست می آیند و هم ممکن است با دمیدن هوا به آن نیز به دست بیایند.
معمولا این قیر های نفتی ته مانده سنگین تقطیر نفت خام هستند.
۲. قیر طبیعی
قیر های طبیعی ممکن است کاملا به صورت خالص در طبیعت وجود داشته باشند و یا از معدن ها استخراج شوند، دریاچه قیر بهبهان یکی از نمونه های طبیعی دارای قیر است.
همچنین ممکن است نفت خام در طبیعت پس از گذشت چندین سال به مرور و به تدریج مواد فرار از آن تبخیر شود و تبدیل به قیر شود، قیر حاصل شده یک قیر طبیعی نامیده می شود که بسیار با دوام تر از قیر نفتی است.
قیر های طبیعی معمولا در زیر سطح زمین و در لایه های عمودی آن یافت می شوند.
قیر طبیعی می تواند یکی از بهترین عایق های رطوبتی در طبیعت به حساب بیاید یک رزین هیدروکربی شناخته می شود، و دارای نام های گوناگونی است مانند: آسفالتایت، آسفالت دکوراتیو، بنتونایت، آسفالت طبیعی، قیر معدنی و همچنین آسفالتوم.
۳. قیر قطرانی
این نوع از قیر از لحاظ ظاهری بسیار به قیر های نفتی شبیه هستند و گاها آن ها را با قیر های نفتی اشتباه می گیرند در حالی که قیر های قطرانی از منبع متفاوتی تهیه می شوند به همین دلیل ترکيبات متفاوتی نیز با قیر های نفتی دارند.
این نوع از قیر از سوزاندن مواد آلی طبيعی همچون ذغال سنگ و یا چوب در اثر تقطیر تخریبی آن ها بدون حضور هوا به دست می آیند، که البته به نام قیر های تصفیه شده نیز شناخته می شوند.
از قیر های قطرانی در راه سازی، لعاب و روکش لوله، الکترود های ذغالی و خاکه ذغال قالبی استفاده می کنند.
مشخصات اصلی قیر ها را می توان با عوامل زیر مورد آزمایش و سنجش قرار داد:
۱. میزان درجه نفوذ قیر
آزمایشی که برای درجه نفوذ قیر انجام می دهند برای سنجش و تعیین سختی قیر صورت می گیرد، به این صورت که در قیر با دمای ۲۵ درجه یک سوزن استاندارد که تحت تاثیر یک بار ۱۰۰ گرمی است را به مدت ۵ ثانیه در داخل قیر قرار می دهند و هرچه درجه نفوذ سوزن به درون قیر کمتر باشد قیر سخت تر می باشد.( میزان نفوذ بر حسب دهم میلی متر محاسبه می شود)
۲. میزان گرانروی قیر
هرچه قیر کند روان تر باشد یعنی میزان روان بودن آن کمتر باشد در واقع خاصیت جامد بودن آن بیشتر است و هرچه تحت تاثیر دمای بالا تری قرار بگیرد میزان کند روانی آن نیز کمتر می شود و روان تر می شود.
معمولا برای آزمایش و سنجش این خاصیت از دستگاه سی بولت فیورل استفاده می کنند و یا می توانند به روش کینماتیکی آن را اندازه گیری کنند.
۳. میزان درجه اشتعال
منظور از درجه اشتعال آن دمایی است که اگر قیر به آن دما برسد گاز های متصاعد آن مشتعل می شوند و بر روی سطح آن شعله به وجود می آیند.
بیشترین میزان دمایی که می توانیم قیر را گرم کنیم در واقع درجه اشتعال آن را معین می کند.
۴. میزان درجه خلوص قیر
منظور از درجه خلوص در واقع به دست آوردن عدد فرمولی زیر می باشد:
وزن نمونه قیر ÷ ( وزن ناخالصی قیر – وزن قیر)
برای به دست آوردن وزن نا خالصی های آن نیز باید بدانیم که حلال قیر تترا کلرور کربن و سولفور کربن می باشد و اگر تنها مقداری از نمونه قیر را با هر کدام از این حلال ها حل کنیم نا خالصی های آن باقی می مانند بنابراین به راحتی می توان میزان درجه خلوص قیر مورد نظر را به دست آورد.
۵. درجه نرمی
منظور از درجه نرمی آن دمایی است که قیر با قرار گرفتن در آن میزان دما حالت جامد خود را از دست داده و به حالت روان بودن تبدیل شود.
هرچه این درجه بیشتر باشد نتیجه می گیریم که قیر نسبت به تغییرات دما حساسیت کمتری دارد.
۶. افت وزنی قیر
یکی از مهم ترین مشخصه های قیر افت وزنی آن است.
زمانی که قیر تحت تاثیر دمای بالا قرار می گیرد قسمتی از روغن ها و مواد نفتی آن تبخیر می شود در این حالت افت وزن آن مشخص می شود.
برای اندازه گیری میزان افت وزنی قیر معمولا از یک دستگاه اُوِن استفاده می شود که قیر را به مدت ۵ ساعت در دمای ۱۶۳ درجه سانتی گراد در آن قرار می دهند.
۷. میزان شکل پذیری یا انگمی
برای اندازه گیری این خصوصیت قیر باید مقداری از آن را با سرعت ۵ سانتی متر بر دقیقه بکشیم اگر قبل از پاره شدن آن مقدار طولی که افزایش یافته را اندازه گیری کنیم به میزان انگمی آن دست پیدا خواهیم کرد.
یکی از مهم ترین فرآورده های نفتی در ایران که یک محصول صادراتی محسوب می شود و همچنین ارز آوری خوبی به همراه دارد قیر است.
و با توجه به مشکلاتی که برای صادرات محصولات نفتی وجود دارد، صادرات قیر ایران از موقعیت خوبی برخوردار است، تا جایی که توانسته است رتبه ششم تولید و صادرات قیر در سطح جهان را کسب کند.
صادر کنندگان قیر با سعی و تلاش فراوان توانسته اند با توجه به وجود مشکلات اقتصادی و سیاسی و وجود تحریم ها بازار صادرات قیر را کنترل کنند و تمام تلاش خود را کرده اند که موقعیت این محصول را به عنوان یک محصول صادراتی با ارز آوری بالا حفظ کنند.
اما قیمت قیر همه ساله تحت تاثیر عوامل و اتفاقات سیاسی قرار گرفته است و با توجه به مسائل سیاسی دچار افزایش و یا کاهش می شود.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ برخی رویداد ها نظیر؛ حمله به نفتکش ها در خلیج فارس، توقیف نفتکش بریتانیا در خلیج فارس، حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان صعودی و… توانست تاثیر بسیاری بر قیمت قیر بگذارد و به شدت با کاهش چشمگیر قیمت آن مواجه شدیم.
و همچنین در یکی دو سال اخیر نیز به دلیل شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان شاهد کاهش ۳۰ درصدی قیمت قیر بودیم که باعث شد بسیاری از شرکت ها ضررهای بسیاری را تجربه کنند.
